Nhật Bản là một đất nước có nền văn hóa truyền thống lâu đời và phong phú, được biểu hiện qua nhiều lĩnh vực như nghệ thuật, ẩm thực, kiến trúc, tôn giáo, phong tục… Trong số đó, các lễ hội (matsuri) là một phần không thể thiếu của cuộc sống và tâm hồn của người Nhật.
Các lễ hội ở Nhật Bản thường có nguồn gốc từ các sự kiện lịch sử, truyền thuyết, tín ngưỡng hoặc tự nhiên, và được tổ chức vào những dịp nhất định trong năm. Mỗi lễ hội đều mang một ý nghĩa riêng biệt, và thể hiện một nét đẹp văn hóa độc đáo của Nhật Bản.
Bài viết này sẽ mang đến cho bạn là một số lễ hội truyền thống không thể bỏ qua nổi tiếng và đặc sắc của Nhật Bản.
Lễ hội búp bê Hina Matsuri
Hina Matsuri là lễ hội búp bê truyền thống quan trọng nhất của người Nhật, được tổ chức vào ngày 3 tháng 3 hàng năm. Đây là dịp để các gia đình cầu mong sức khỏe và hạnh phúc cho các bé gái trong nhà. Trong lễ hội này, các gia đình sẽ trưng bày một bộ sưu tập các búp bê hoàng gia được mặc áo kimono trên một kệ gỗ có nhiều tầng. Các búp bê này được xem là biểu tượng của quyền uy và may mắn, và cũng là vật kế thừa của các thế hệ.
Ngoài việc trưng bày búp bê, người ta còn có những hoạt động khác như ăn uống, chơi trò chơi hay tặng quà cho các bé gái. Một số món ăn truyền thống trong lễ hội này là cơm đậu đỏ (sekihan), bánh gạo tam giác (hishimochi) hay rượu sake (shirozake). Một số trò chơi phổ biến là origami (gấp giấy), kusudama (làm hoa giấy) hay ohinasama (làm búp bê giấy). Một số quà tặng thông dụng là kẹo (hina-arare), bánh senbei (senbei) hay hoa anh đào (sakura).
Lễ hội Hina Matsuri đã có từ thời kỳ Heian (794-1185), khi mà người ta tin rằng các búp bê có thể mang đi những điềm xấu và tai ương cho con người. Người ta thường để các búp bê trên chiếc thuyền giấy và thả xuống sông để thanh lọc tâm linh. Sau này, phong tục này dần biến thành việc trưng bày các búp bê hoàng gia để tôn vinh các bé gái và mong muốn họ có một cuộc sống viên mãn.
Lễ hội đèn lồng Obon
Obon là lễ hội đèn lồng truyền thống của người Nhật, đây cũng được xem như là Đại lễ Vu Lan báo hiếu vì đây chính là dịp để con cái bày tỏ lòng hiếu thảo và biết ơn với ông bà, cha mẹ. Obon thường diễn ra vào tháng 7 hoặc 8, tùy theo khu vực và lịch âm dương. Theo truyền thuyết, vào những ngày này, linh hồn của người đã khuất sẽ trở về thăm gia đình và bạn bè.
Trong lễ hội Obon, người ta thường có những hoạt động như treo đèn lồng trước cửa nhà để hướng dẫn cho linh hồn về, đi thăm mộ, cúng dường, múa Bon Odori (múa vui mừng) hay thả đèn lồng trên sông. Mỗi hoạt động đều mang một ý nghĩa riêng biệt, và thể hiện sự kính trọng và nhớ nhung của người sống đối với người chết.
Lễ hội Obon có nguồn gốc từ một câu chuyện Phật giáo kể về một vị tu sĩ tên là Maudgalyayana, người đã dùng năng lực siêu nhiên để tìm kiếm mẹ của mình sau khi qua đời. Ông phát hiện ra rằng mẹ ông đã chuyển kiếp thành một con quỷ đói khát, và không thể ăn được bất cứ thứ gì.
Ông đã cầu xin Đức Phật chỉ dạy cách giải thoát cho mẹ, và Đức Phật đã bảo ông nên cúng dường cho các tu sĩ vào ngày 15 tháng 7 âm lịch. Khi làm theo lời Đức Phật, ông đã thấy mẹ của mình được an vui, và ông đã rất vui mừng. Từ đó, lễ hội Obon được hình thành như là một dịp để tưởng nhớ và tri ân các tổ tiên.
Lễ hội Aomori Nebuta
Lễ hội Aomori Nebuta được tổ chức tại thành phố Aomori, tỉnh Aomori từ ngày 2 đến 7 tháng 8 hàng năm, và thu hút hơn 2 triệu du khách đến tham dự. Lễ hội này được công nhận là Tài sản Văn hóa Dân gian Phi Vật Thể Quan Trọng của quốc gia vào năm 1980, và được biết đến như một lễ hội tiêu biểu cho mùa hè của vùng Tohoku.
Lễ hội Nebuta có từ thời xa xưa, và được tổ chức ở nhiều nơi khác nhau của miền đông Nhật Bản từ vùng Tohoku đến vùng phía bắc Kanto, đặc biệt phổ biến ở vùng Tsugaru. Lễ hội thường diễn ra vào buổi tối với điểm nhấn là những chiếc đèn lồng khổng lồ được người dân kéo đi diễu hành trên những con đường của thành phố Aomori. Các nhân vật xuất hiện trên đèn lồng thường dựa trên các truyền thuyết, nhân vật lịch sử, kịch Kabuki, các vị thần và Đức Phật,…
Các đèn lồng được làm bằng khung sắt hoặc gỗ, bọc giấy hoặc vải, và được sơn màu sắc rực rỡ. Các đèn lồng có kích thước khác nhau, từ những chiếc nhỏ xinh cho đến những chiếc lớn hơn cả người. Các đèn lồng được kéo bởi những người mặc yukata (áo kimono mùa hè) và hét lên “Rassera, Rassera” để tạo không khí sôi động. Bên cạnh đó, còn có những người chơi trống taiko, sáo shakuhachi và kèn fue để tạo nên âm nhạc đặc trưng của lễ hội.
Lễ hội Aomori Nebuta có nhiều giả thuyết về nguồn gốc, một trong số đó là nó xuất phát từ một phong tục cổ xưa của người dân vùng Tohoku là đốt lửa để xua đuổi các loài côn trùng gây hại cho nông sản vào mùa hè. Một giả thuyết khác là nó liên quan đến một nhân vật lịch sử là Taira no Masakado, một tướng quân nổi dậy chống lại chính quyền trung ương vào thế kỷ 10. Người ta tin rằng linh hồn của ông đã biến thành một con quái vật gọi là Nebuta, và được người dân đánh bại bằng cách dùng các ngọn lửa và tiếng ồn.
Nagasaki Kunchi - lễ hội mùa thu ở thành phố hòa bình
Nagasaki Kunchi là lễ hội mùa thu được tổ chức trong ba ngày 7, 8 và 9 của tháng 10 hàng năm tại thành phố Nagasaki, nơi từng chịu thiệt hại nặng nề do quả bom nguyên tử vào năm 1945.
Lễ hội này được bắt đầu từ năm 1634, nhằm chống lại trào lưu theo đạo Thiên Chúa đang diễn ra tại đây. Lễ hội này được sự ủng hộ nhiệt tình của nhà cầm quyền Nagasaki bằng việc cho phép hai vũ nữ đến đền Suwa dâng lên thần linh một điệu múa trong kịch Kyogen - điệu múa Komai. Nhờ đó, các người dân sinh sống ở đó đã bắt đầu thể hiện các điệu múa đặc sắc để dâng lên thần linh.
Lễ hội Nagasaki Kunchi là sự kết hợp giữa các yếu tố văn hóa của Nhật Bản và các nước khác như Trung Quốc, Hà Lan, Bồ Đào Nha,… do ảnh hưởng của việc giao thương quốc tế trong quá khứ. Các điệu múa trong lễ hội thường mang tính biểu tượng của các quốc gia hoặc vùng miền, ví dụ như múa rồng của Trung Quốc, múa hạc của Hà Lan, múa bò của Bồ Đào Nha, múa cá chép của vùng Shimabara,…
Các vũ công mặc các loại trang phục đặc trưng, và được điều khiển bởi những chiếc xe kéo có hình dạng khác nhau như con thuyền, con voi, con ngựa,… Các xe kéo được trang trí bằng hoa, đèn, pháo hoa và có thể nặng đến hàng tấn. Các vũ công và người kéo xe phải diễu hành qua nhiều địa điểm trong thành phố, trong đó có cả đền Suwa, nơi là trung tâm của lễ hội.
Lễ hội Nagasaki Kunchi là một minh chứng cho sự hòa hợp và sáng tạo của người dân Nagasaki, cũng như là một cách để họ vượt qua nỗi đau của quá khứ và hướng tới một tương lai bình yên. Lễ hội này cũng được xem là một trong những lễ hội đẹp nhất và lâu đời nhất của Nhật Bản, và được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi Vật Thể của Nhân Loại vào năm 2019.
Tóm lại
Nhật Bản - đất nước của những mùa hoa rực rỡ sắc màu, nơi mà lễ hội là một phần không thể thiếu trong văn hóa đời sống hàng ngày. Không sắp đặt mọi miền đất nước này, những lễ hội tràn ngập sắc màu đang chờ đón du khách bằng những trải nghiệm đầy ấn tượng và hấp dẫn.
Nhật Bản luôn biết cách duy trì và phát triển những lễ hội truyền thống, cũng như kết hợp chúng với những yếu tố hiện đại tạo nên những trải nghiệm độc đáo, khó quên cho du khách. Đất nước này không chỉ thu hút bởi vẻ đẹp tự nhiên và kiến trúc cổ kính, mà còn bởi sự sống năng động và sắc màu của những lễ hội đa dạng, mang đến một hành trình khám phá văn hóa độc đáo mà không một lời miêu tả. đủ mô tả để đạt được.
